در این مقاله اصول حسابداری به طور کامل بررسی خواهد شد:
اصول حسابداری قواعدی کلی است که حسابداران بهعنوان مبنای اجرای کار در کلیه مراحل اجرای عملیات حسابداری مورداستفاده قرار میدهند و عبارتاند از:
⚫اصل بهای تمامشده تاریخی
⚫اصل تحقق درآمد
⚫اصل تطابق درآمدها با هزینهها
⚫اصل افشاء
اصول حسابداری ابزار کار حسابدارها است. ثبتهای حسابداری و گزارشهای حسابداری با استفاده از اصول حسابداری انجام میشود.
به تصویر زیر به دقت نگاه کنید تا بتوانید اصول حسابداری را به راحتی یادآوری کنید:
اگر به یاد داشته باشی الگو عدد ۴ میز است. میزی که در تصویر میبینی تعداد اصلهای حسابداری تداعی میکند؛ و هرکدام از شکلها به ترتیب تداعیکننده یکی از اصول حسابداری است.
الف- اصل بهای تمامشده تاریخی
با توجه به اصل بهای تمامشده تاریخی کلیه رویدادهای مالی باید به بهای تمامشده رویداد و به تاریخ وقوع رویداد شناسایی و ثبت شود. بهای تمامشده برخی از رویدادها مانند خرید داراییها فقط بهای خرید نیست، بلکه کلیه مخارج مستقیم برای به دست آوردن آن دارایی هم به بهای خرید اضافه میشود و بهای تمامشده دارایی است.
برای مثال برای خرید یک ساختمان، مخارجی مانندِ هزینه بنگاه املاک، هزینه نقلوانتقال سند مالکیت به بهای خرید ساختمان اضافهشده و جمع آن بهای تمامشده ساختمان محسوب میشود.
نکته قابلتوجه در اصل بهای تمامشده تاریخی این است که پس از ثبت رویداد موردنظر در صورت افزایش و یا کاهش بهای آن رویداد موردنظر نباید در گزارشهای حسابداری بهای جدید گزارش شود، بلکه همان بهای تمامشده در تاریخ وقوع رویداد باید گزارش شود.
یک خاطره از شرکتی که امور آن را انجام میدهم را تعریف میکنم. یک واحد اداری حدود ۱۰ سال قبل خریداری شد و بعد از سه سال قیمت ملک بهطور چشمگیر افزایش یافت. بعدازاینکه صورتهای مالی را تهیه کردم، مدیر شرکت اعتراض کرد که چرا افزایش قیمت واحد اداری را نادیده گرفتهشده است.
در جواب وی اصل بهای تمامشده تاریخی را تشریح کردم و گفتم طبق این اصل، هر واحدی که طبق استانداردهای حسابداری عمل مینماید، اجازه ندارد بهای تمامشده رویدادهای خود را که ثبت نموده است، تغییر دهد.
ب- اصل تحقق درآمد
🔵بهموجب این اصل: هر زمان که برای واحد تجاری درآمدی ایجاد شود باید شناسایی و ثبت شود. برای مثال درآمد ایجادشده از ارائه خدمات به مشتریان باشد و ارزش آن درآمد قابلاندازهگیری باشد و حتی از بابت آن خدمات وجهی دریافت نشده باشد و قرار شود وجه آن بعداً دریافت شود، باید وقوع این درآمد باید شناسایی و ثبت شود.
اگر درآمد بابت فروش کالا باشد و قطعی از فروش کالا اطمینان حاصل شود و قیمت کالای فروش رفته مشخص باشد، حتی اگر وجهی از بابت کالای فروش رفته دریافت نشده باشد و قرار باشد وجه آن بعداً دریافت شود، باید درآمد فروش کالا شناسایی و ثبت شود.
این توضیحاتی که ارائه شد را تکمیل شدن فرآیند کسب درآمد میگویند.
اصل تحقق درآمد این اجازه را به حسابدار میدهد درآمدها بهمحض تحقق و بعد از تکمیل فرآیند کسب درآمد بدون توجه به زمان دریافت وجه مربوط درآمد را شناسایی و ثبت نماید.
ج- اصل تطابق درآمدها با هزینهها
🔵بهموجب این اصل: در یک دوره مالی کلیه درآمدها تحققیافته در آن دوره مالی و کلیه هزینههای تحمیلشده در همان دوره مالی باید شناسایی و ثبتشده و در پایان دوره مالی با یکدیگر مقابله شود. اگر درآمدها بیشتر از هزینهها باشد برای واحد تجاری سود شناسایی میشود. اگر هزینهها بیشتر از درآمدها باشد برای واحد تجاری زیان شناسایی میشود.
این اصل عملکرد مدیران واحد تجاری را نشان میدهد. بر اساس همین اصل صورت سود و زیان تهیه میشود.
د- اصل افشاء
🔵بهموجب این اصل: کلیه اطلاعاتی که در تصمیمگیری استفادهکنندگان اطلاعات حسابداری تأثیرگذار باشد باید به نحو مناسب افشاء شود. این افشاء میتواند در صورتهای مالی و یا در یادداشتهای پیوست ترازنامه انجام شود.
نتایج عملیات واحد تجاری و نحوه عملکرد آن در صورتهای مالی گزارش میشود و اطلاعات غیرمالی در یادداشتهای پیوست صورتهای مالی ارائه میشود.
برای مثال اگر شرکت یک پرونده حقوقی بازدارد و مشخص نیست که تکلیف پرونده چه خواهد شد باید به نحو مناسب افشاء شود.
و یا اگر کارگران اعتصاب کردند، آتشسوزی خسارت به شرکت وارد کرده، تغییر در رویههای حسابداری رخ دهد برای مثال روش نگهداری موجودی کالا از میانگین موزون به فایفو (اولین صادره از اولین وارده) تغییر نماید و یا هر اتفاق دیگری که در تصمیمگیری استفادهکنندگان تأثیرگذار باشد، باید افشاء گردد.
در مقاله بعدی شما را با اصول محدود کننده یا میثاقهای حسابداری آشنا خواهم کرد.
📓این مقاله بخشی از کتاب نسخه جادویی مفاهیم اساسی حسابداری است📓
در خصوص آموزش ساده و کاربردی حسابداری، سه جلد کتاب در خصوص حسابداری تالیف کردم که با تمامی کتابهای حسابداری موجود در بازار متفاوت است. این سه جلد کتاب کاملاً حسابداری را به صورت خودآموز و بدون نیاز به مدرس آموزش میدهد.
✅نسخه جادویی مفاهیم اساسی حسابداری
✅نسخه جادویی حسابداری شرکتهای خدماتی
✅نسخه جادویی حسابداری شرکتهای بازرگانی
برای تهیه این سه جلد کتاب فقط کافیست روی تصویر زیر کلیک نمایید: